گروه تحقیقاتی تنظیم پاسخهای ایمنی

به دنبال یک آسیب بافتی، مراحل مختلفی برای رفع مشکل و ترمیم بافت اتفاق می افتد که سایتوکاین ها و کموکاین ها و دیگر ملکولهای مرتبط با سیستم ایمنی، در آن نقش مهمی دارند. هر کدام از این ملکولها در زمانی که در روند ترمیم لازم است تولید میشوند، به شکلی که بر اساس حضور ملکولهای مختلف در یک بافتِ در حال ترمیم میتوان مدت زمانی که از ایجاد آسیب گذشته است را تخمین زد. مثلا در محدوده زمانی ۴ ساعت تا یک روز بعد از آسیب پوستی، بیش از ۳۰% سلولهای ارتشاح یافته به آن بافت (مثل ماکروفاژها، فیبروبلاستها و نوتروفیلها) در حال بیان کردن اینترلوکین یک آلفا هستند. در حالیکه اگر بیش از ۳۰-۵۰ % آنها کموکاین ها رابیان کنند (مثل اینترلوکین ۸ یا MCP-1 یا MIP-1α ) یکروز تا یک هفته از شروع آسیب گذشته است. فاکتورهای آنژیوژنز (مثل VEGF) تا یک هفته بعد از آسیب معمولا فراوان نیستند و بعد از آن تا هفته دوم یا سوم میتوان دید که بیش از ۴۰-۵۰% سلولها در حال تولید این فاکتورها هستند.
اشاره به این موارد نیز جالب است: ۱۰-۲۰ دقیقه بعد از آسیب میتوان انتظار داشت که فیبرونکتین در بافت در حد قابل تشخیص باشد ولی زمانِ بهتر، ۴ ساعت است و تا ماهها میتواند ادامه داشته باشد، در حالیکه انواع کلاژن از ۳ روز بعد (و نوع I از ۵ روز بعد) قابل تشخیص است. P-سلکتین از چند دقیقه بعد از آسیب دیده میشود و به طور معمول تا چند ساعت بعد ادامه دارد (حدود۷ ساعت) ولی E-سلکتین بعد از ۱ ساعت دیده شده و تا۲-۳ هفته هنوز میتواند حضور داشته باشد. ملکولهای چسبان ICAM و VCAM هم بعد از ۱-۳ ساعت دیده شده و ۳-۴ روز حضورشان تداوم دارد.
البته لازم به ذکر است که در گزارشات مختلف این مقادیر و زمانهای تخمین زده شده، با هم متفاوتند چراکه تولید آنها بسته به نوع بافت، نوع آسیب، تداوم داشتن حضور عامل آسیب رسان و سایر عوامل تغییر خواهد کرد. لذا ممکن است عاملی که انتظار داریم دوران تولید آن پایان یافته باشد هنوز تولید شود و به این ترتیب بر روند ترمیم بافت اثر بگذارد.
منبع: Molecular pathology of wound healing, Forensic Science International, 2010